Kripto’daki Kayıplarım ve Çıkardığım Dersler

Herkes kripto paralarda ne kadar kazandığını anlatırken, ben ise nasıl ve ne kadar kaybettiğimi, hatalarımı ve bunlardan çıkardığım dersleri anlatacağım. Kripto paralar ile ilk tanışmam 2017 yılı sonlarında oldu. O zamanlar kripto ile ilgili çok fazla haberin olduğu, çok fazla reklamının yapıldığı dönemlerdi ve birçok yeni yatırımcı o dönemde piyasaya giriş yaptı. Regüle edilmiş borsalarda trading tecrübesi olmayan kişiler için ise 24 saat aktif olan bu borsada başlamak okyanusta yüzmeyi öğrenmek gibi bir şeydi.

O zamanlar Bitcoin’in fiyatı 15 bin dolar üzerinde seyrediyordu. İlk olarak Binance’e girdiğimde altcoin ağırlıklı trade yapmaya başladım. Elimde neredeyse hiç BTC tutmuyordum. Bir yandan teknik analizin detaylarını öğrenmeye çalışırken diğer taraftan da al sat yapmaya devam ediyordum. O zamanlarda altcoinler çok hızlı yükseliyor ve bunlardan iyi getiriler elde edinilebiliyordu. Ben de altcoin alıp satarak bu şekilde 1.5 BTC’ye kadar çıktım. Elimde eski kayıtlardan en son aşağıdaki resme ulaşabildim.

HATA ; elimdeki bazı altcoinler %100 arttığında bile kar almamam ve elimde tutmaya devam etmem. Eğer zamanında kar alsaydım, elimdeki BTC sayısını çok daha fazla artırabilirdim. Çünkü hızlı bir şekilde iyi bir yükseliş gösteren altcoin, sonrasında gelen satışlar ile alım noktasının bile altına gerileyebiliyordu. Bir de o sıralar sürekli çıkan olumsuz haberler de piyasanın sıklıkla kırmızıya dönmesine neden oluyordu. Ben altcoinleri elimde tuttukça, BTC’nin de sert hareketleriyle altcoinler hızlı bir düşüş gerçekleştiriyordu ve ben de kar almadığım için en sonunda ya zararlı çıkıyordum ya da daha az karla pozisyonu kapatıyordum.

Bir taraftan altcoinlerde işlem yaparken diğer taraftan da sürekli olarak whitepaper’ları okuyor, yeni çıkacak coinleri ön satıştayken yakalamaya çalışıyordum. Bir sonraki yüzlerce kat artış gösterecek coini bulmak için zaman harcıyordum. Ön satışta bazı coinlerden alım da yaptım. Burada THETA’yı ön satıştayken inceleyip pas geçmem de bir diğer pişmanlığımdır.

HATA ; yüzlerce kat artış yapacak coini aramak yerine daha bilinen ve güvenilir coinlere daha çok yatırım yapmamak.

Whitepaper’ların fazla teknik olması ve ayrıca çok fazla coinin piyasaya çıkması ve çoğunun elinde somut bir ürün olmaması da doğru coini bulmayı zorlaştırıyordu.

Sonra masternode’u keşfettim. Masternode kurabilmek için belirli bir miktar coine sahip olmak gerekiyor ve bu şekilde o coinin işlemlerinin sürdürülebilmesine katkı sağlayıp karşılığında ise ödül olarak o coinden bir miktar kazanıyorsun. O zamanlar aylık 300 dolar civarı getiren bir coinin masternode’unu kurmuştum ve onun için 2 bin dolar civarı yatırmam gerekti. Bu şekilde aylık getiri cazip gelmişti. Fakat bu coinler de riskliydi ve bir çoğu daha az kullanıcısı olan borsalarda işlem görüyordu ve hacimleri de azdı. Daha bilinir ve güvenilir coinlerin masternode’una sahip olabilmek için ise o zamanlarda yüzbinlerce dolar gerekiyordu. Masternode kurulumundan birkaç ay sonra BTC’nin düşüşüyle beraber elimdeki coinin değeri ve aylık getirisi de çok azaldı.

HATA ; sabit getiri elde etmek adına, yüklü bir miktarı riskli bir coinin masternode’una bağlamak oldu.

Onun dışında elimde olan altcoinleri satarak gelecek gördüğüm bir altcoine neredeyse tamamen geçmiştim. Bu altcoini aldığım zamanlar en yüksek fiyatı 40 dolara yaklaşmışken, sonrasındaki ayı piyasasında sürekli düşüşüne devam ederek 10 cente kadar geriledi ve beklenen iyileşmeyi de uzun yıllar gösteremedi. Bu altcoin’i cüzdanına atarak ve diğer altcoinlerden kalanları da Binance’te bırakarak, bu düşüş sonrasındaki moral bozukluğu ile geçen seneye kadar Binance hesabına giriş yapmadım.

HATA ; yatırımımın büyük bir kısmını tek bir altcoin’e bağlamak.

2020 yılında tekrar geri döndüğümde ise masternode’una sahip olduğum coin, developerlardan birinin hırsızlığı sonrası eski coinleri iptal ederek karşılığında yeni coin dağıtmış fakat ben bunu kaçırmıştım. Ön satıştan aldığım coin’in bulunduğu borsa hacklenmiş ve o coinler de gitmiş. Elimde kalan altcoin’i cüzdana geri attığımda ve Binance’te kalan diğer bütün altcoinleri o anki fiyatından satarak BTC’ye geçtiğimde elimde bin dolar civarında param vardı. Sonra tekrar spot piyasada al sat yapmaya başladım. 2020 yılı sonunda elimde 30’un üzerinde BNB vardı. Fakat kısa bir süre sonra BNB’nin neredeyse 700 dolara çıkacağını öngöremediğimden beklemeyip hepsini satmıştım.

HATA ; spot piyasada çok fazla al sat yapmak. Hala kısa vadeli düşünerek kazanç elde etmeye çalışmak.

Spot piyasasında elimde kalan son parayı da vadeli işlemlerde kullanmaya başladım. Zaten ben 2017 yılında yatırdığım parayı artık kayıp olarak gördüğüm için elimde kalan miktar ile daha rahat şekilde ve düşüncesizce işlem yapabiliyordum. Vadeli piyasada ise çok sık işlem yapıp bazı zamanlarda günlük bin doların üzerinde kar elde ederken, bazı günler de bu kazandığımdan fazlasını kaybederek buradaki paranın tümünü sıfırladım.

Burada çıkardığım dersler çok daha fazla. Bir kere vadeli işlemlerde trade yapabilmek için zamanının büyük bir kısmını ekran başında geçirmen gerekiyor ki benim bu kadar boş zamanım olmadığı için yaptığım işlemler genelde daha aceleci ve plansız oldu. Burada duyguları kontrol altına alabilmek ve belirlediğin stratejiyi uygulayabilmek zor ama bu işin en önemli kısmı. Çok sık işlem yapıp pozisyonu zararda kapatınca ve her işlemi açıp kapatırken ödenen yüksek komisyonların sonucunda da kayıplar çok fazla artıyor. Sonrasında da bu kayıpları kurtarmak için karda olan pozisyonu kapatmadan daha fazla kar elde edebilmek için, daha uzun süre bekleyip kardaki pozisyonu zararda kapadığım zamanlar oldu. Ayrıca zararda kapadığım pozisyonlar sonrasında kaldıraç oranını artırarak işlem yapmaya devam ettim. Ayrıca piyasa ile inatlaşarak sert yükselişlerin ardından düşüş olacağını tahmin ederek trendin tersine işlem açmak ve bunda inat etmek de yüksek kayıplarla sonuçlandı. Aşağıda yüksek kaldıraçlı kazançla sonuçlanan bazı işlemlerden görseller var. Kayıpları hiç kaydetmemişim.:)

Vadeli işlemlerde yaptığım en büyük hata ; sert yükselişlerden sonra bu yükselişin artık devam etmeyeceğini düşünerek tersi yönde yüksek kaldıraçlı pozisyon açmak, sonrasında ise düşüşün gerçekleşmemesi ama benim hala bu düşüşün olacağını düşünerek pozisyonun liquid olmaması için zararı kabullenmeyerek poziyonu kapamamam ve pozisyona ilave yaparak liquid seviyesinden uzaklaşmaya çalışmam, yani piyasa ile inatlaşmam. En büyük kayıplarım bu şekilde gerçekleşti.

Burada yüksek kaldıraçlı işlem yaptığımda ve terste kaldığım zamanlar, pozisyonu zararda kapatmak zorunda kaldım. Fakat sonra baktığımda ise tahminlerimin genelde doğru olduğunu fakat kaldıraç oranı yüksek olduğu için daha fazla kaybı riske edemeyip pozisyonu kapatmak zorunda kaldığımı gördüm. Daha düşük kaldıraçla daha fazla kaybı tolere edebilir ve açtığım işlemi karla kapatabilirdim. Fakat kaldıraç oranı yüksek olduğu için liquid aralığım daha düşük oldu ve piyasanın zamanlamasını tam tutturamadığım zamanlarda da zarar ettim.

Ayrıca yüksek kaldıraçlı pozisyon açtığında saniyeler içerisinde kar ve zararın hızlı bir şekilde değiştiğini görmek de insanın psikolojisini zorluyor ve bazı pozisyonları da acele ederek daha kısa sürede kapamak durumunda kalıyorsun.

HATA ; vadeli işlemler piyasasında yüksek kaldıraçlı işlem yapmak. Zararda kapadığım pozisyon sonrası duygularıma yenilerek belirlediğim kuralların dışına çıkmak ve kaldıraç oranını artırmak.

Eğer alım yaptığım BTC’leri hiçbir işlem yapmadan elimde tutsaydım şu an en az 35 bin dolar değerinde BTC’ye sahip olacaktım. Yani çok fazla işlem yapmadan ve macera aramadan, uzun vadeli düşünseydim bu yatırımdan karlı çıkacaktım. Hadi onu kaçırdım; 2020’de elimdeki BNB’leri tutsaydım 20 bin dolar üzerine çıkabilirdim. Ne kadar hata yapılsa da sonrasında değerlendirebilenlere fırsat veren bir piyasa var ve de olmaya devam edecek diye düşünüyorum. Sadece zararda iken yakında döner diye düşünüp zararı kesmeden beklememek ve kayıpları kurtarmak için de aceleci davranmamak gerekli.

Binance’deki kayıtlarımdan 6500 USD civarı piyasaya para soktuğum bilgisine ulaşabildim. Bunun dışında diğer borsalara soktuğum miktar ile yaklaşık olarak toplamda 10 bin USD civarı kaybettim diyebilirim.

Alınan BTC miktarı		Alım Tarihi	O zamanki BTC/USD değeri	O anki alım yapılan BTC USD karşılığı
0.00683551		18.12.2017	19114	131
0.01265737		21.12.2017	15802	200
0.0239273		22.12.2017	13831	331
0.05584684		25.12.2017	14026	783
0.01303278		08.01.2018	15170	198
0.05648228		15.01.2018	13819	781
0.07881583		06.02.2018	7754	611
0.30721605		12.02.2018	8926	2742
0.03415747		15.05.2018	8510	291
0.06079435		26.05.2018	7355	447
0.64976578	Toplam alınan BTC		Toplam(USD)	6514

Şu anki kriptoda yatırım planım ise daha güvenilir coinlerden aylık olarak alım yapmak. Sert düşüşlerde alımları artırmak. Daha fazla BTC’de durmak. Artık eski kayıpları geride bırakarak ve yaptığım hatalardan ders çıkararak yeni bir sayfa açmanın zamanı geldi.